Bhagwans homo’s

13 oktober 2010

De manier waarop eind jaren tachtig en begin jaren negentig met homo’s werd omgesprongen vormt een zwarte pagina in de geschiedenis van de Bhagwanbeweging. Teveel sannyasins, die geacht werden geen volgeling te zijn van ‘de Bhagwan’ die zichzelf later Osho ging noemen, discrimineerden homo’s. Onder andere uit angst voor het toen dodelijke aidsvirus. Hoewel er relatief veel homo’s dan wel mensen zonder speciale seksuele voorkeur onder sannyasins waren, werden toch vragen gesteld over de veiligheid van het douchen waar eerder een homo had gedoucht, werd een hiv-test verplicht als je de commune in Poona wilde bezoeken, en werden condooms en handschoenen gratis gepromoot. Dat laatste was wellicht zo gek nog niet want de graagte waarmee sannyasins de liefde bedreven had anders wellicht tot de ondergang van de hele beweging geleid. Alles werd goed met bleekwater schoongemaakt, en ik deed mee, zelfs thuis. En ook ik liet me testen op hiv om in 1990 – Osho was net een paar weken daarvoor overleden – een bezoek aan de commune in India te brengen, gevolgd door een rondreis langs plaatsen en plekken waar hij gewoond, gespeeld en gewerkt had, en verlicht was geraakt in Jabalpur.

Toch was Bhagwan niet zo negatief over homoseksualiteit als vaak gedacht wordt. Ik heb daar een echte literatuurstudie van gemaakt, wat leidde tot een compilatie van 21 teksten over dit onderwerp. Daar zitten inderdaad verhalen tussen waar de honden geen brood van lusten, maar er zijn ook enkele teksten waarin Osho roept: ‘Be gay!’ (This is it! # 4, 4 mei 1977) en waarin hij constateert dat homoseksualiteit veel problemen kan oplossen (The goose is out # 3, 3 maart 1981). Het lijkt er vaak op dat Osho meer inspeelt op de manier waarop zijn sannyasins met homoseksualiteit omgaan dan op het verschijnsel homoseksualiteit zelf. Als lid van een minderheid heb je gauw de neiging in een slachtofferrol te vervallen en een eigen cultuur om je heen op te bouwen, en dat gebeurt natuurlijk ook in homokringen. In mijn visie gaat het bij Osho om het loslaten van deze cultivering met de bijbehorende identificaties. Wat vaak opgevat is als een spiritueel argument om homo’s nu ook eens heterogedrag te laten proberen. Terwijl ook nog al te vaak het klassiek psychoanalytische model wordt aangehangen waarin homoseksualiteit een bepaalde fase is, en de daaropvolgende fase van heteroseksualiteit meer echt volwassen is. Ook door Bhagwan, die de groei echter niet bij heteroseksualiteit, maar in een fase van aseksualiteit laat eindigen, het echte celibaat waarin je het allemaal wel bekeken hebt en eindelijk gewoon rustig alleen kunt zijn (Beyond psychology # 20, 22 april 1986).

Vriend kwam aandraven met De Tijd van 11 oktober 1985, waarin een uitgebreid interview met Swami Deva Amrito ofwel Jan Foudraine staat. Daarin vaart hij terecht uit tegen het geloof en zweert hij bij het onderzoeken. ‘Van nu af aan betekent Deva Amrito Hij die in onderzoek is.’ Journalist Van der Eijk ondervraagt Amrito over homoseksualiteit. ‘Homoseksualiteit is een groeiremming,’ vertelt de ex-antipsychiater. ‘Dat zei Freud al en dat is na Freud ook gezegd maar nú mag het niet meer gezegd worden. Het schijnt een taboe te zijn, maar daar heb ik niets mee te maken. Ik ben onderzoeker.’ Dat was moeilijk te verteren voor mij. Enerzijds ben ik Amrito eeuwig dankbaar voor zijn boek Oorspronkelijk gezicht dat me naar Bhagwan heeft geleid, maar anderzijds vind ik dit soort uitspraken verschrikkelijk en niet echt van een onderzoekende geest getuigen. Maar wellicht vindt hij dat zelf inmiddels ook, na een kwart eeuw van nieuwe wetenschappelijke ontdekkingen en inzichten. Waarin steeds duidelijker wordt dat homoseksualiteit eigenlijk heel natuurlijk is en hoe die zijn eigen functie in de biologische wereld vervult. Ja, voor hetero’s is homoseksualiteit onnatuurlijk, maar het omgekeerde is ook het geval.

Al met al gaat het bij Bhagwan allemaal in de eerste plaats om het transcenderen van seks. Niet omdat met seks iets mis is, maar wel omdat dit de manier is waarop mensen zich met hun lichaam identificeren. Heiligen, verlichten, gerealiseerden of hoe je ook de ideale mens mag noemen, allemaal zijn ze boven seks uitgestegen, hebben er niks meer mee. Maar dat wil niet zeggen dat je heilig, verlicht of gerealiseerd wordt door seks te onderdrukken – dat is de hypocrisie die vooral door de kerk is gepredikt en waartegen Bhagwan zo fel fulmineerde. Juist het onderdrukken van seks is de oorzaak van perversieën waardoor de mens nog verder in zijn lichamelijkheid verstrikt raakt. Aan dit thema is onlangs op de website van de Vrienden van Osho aandacht gewijd, en Nandan heeft daarvoor acht teksten van Osho over homoseksualiteit in het Nederlands vertaald, een hele klus! Wel een beetje raar dat je, als je geïnteresseerd bent in wat Osho over het transcenderen van seks vertelt, geconfronteerd wordt met een hoog homoseksgehalte. Maar misschien moet je wel eerst homo zijn voordat je aan transcendentie van seks toekomt. Puntkomma- min-haakje sluiten.

Nu is het tamelijk onbelangrijk om welke variant van seks het gaat. Masturberen, homo, hetero, bi, sm, virtueel of in leer… het maakt allemaal niets uit. In mijn liedje My sexual confession, alweer veertig jaar geleden geschreven, gaf ik aan eigenlijk alleen maar in seksualiteit zelf te geloven. Als iets wat je hele lichaam doortintelt en dat zich niet specifiek rond bepaalde lichaamsdelen nestelt en explodeert. Dat is totale acceptatie en dat is wat ik bij Bhagwan meer dan bij wie ook herkende! Dat is totale overgave, dat is totaal leven. En pas dan kan je totaal sterven. Wat is belangrijker in het leven dan te leren sterven? Heel terecht ziet Jed McKenna het memento mori, het voortdurende en indringende bewustzijn van je eigen sterfelijkheid, als een van de beste methodes om tot verlichting te komen. Als de manier om met het leven klaar te komen. Ik hoop, verwacht, wil en bid dat mijn sterven een groot orgasme zal zijn dat alles overstijgt en waarin ik graag verdwijn. Maar ik beloof niks.